سوالات متداول

IVF چیست و چگونه انجام می‌شود؟

لقاح خارج از رحم (IVF – In Vitro Fertilization) یکی از روش‌های درمان ناباروری است. در این روش، ابتدا با تزریق داروهای تحریک تخمک‌گذاری، تخمدان‌های زن برای حدود ۱۰ تا ۱۴ روز تحریک می‌شوند. سپس، تخمک‌ها از تخمدان برداشته شده و هم‌زمان، مرد نمونه اسپرم خود را ارائه می‌دهد.

در محیط آزمایشگاه، از روش میکرواینجکشن (ICSI) استفاده می‌شود، که در آن، یک اسپرم مستقیماً به داخل هر تخمک بالغ تزریق می‌گردد. پس از سه روز، میزان رشد و کیفیت تخمک‌های بارورشده بررسی می‌شود تا مشخص شود کدام‌یک به جنین تبدیل شده‌اند.

در مرحله بعد، یک تا سه جنین که ۳ تا ۵ روزه هستند، به رحم زن منتقل می‌شود. سپس، زن باید به مدت دو هفته داروهای تجویزشده را مصرف کند و در پایان این دوره، آزمایش بارداری انجام دهد.

در سراسر جهان، از جمله کشورهای غربی، میزان موفقیت IVF بین ۳۰ تا ۶۰ درصد متغیر است. مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در این روش، سن زن است.

در زنان بالای ۴۰ سال و در مواردی که کیفیت اسپرم مرد بسیار ضعیف باشد، احتمال موفقیت به کمتر از ۲۴ درصد کاهش می‌یابد.

لاپاراسکوپی یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که در آن، یک دوربین بسیار ظریف با قطر حدود ۱ سانتی‌متر از طریق ناف وارد بدن می‌شود. این روش امکان مشاهده کامل حفره شکم و لگن را فراهم می‌کند و به جراح اجازه می‌دهد تا اقدامات و ملاحظات لازم را انجام دهد.

برای خارج کردن کیست تخمدان یا انجام سایر جراحی‌ها، ابزارهای مخصوص از طریق دو یا سه سوراخ کوچک، بدون نیاز به ایجاد برش بزرگ در شکم وارد می‌شوند.

از جمله مزایای این روش می‌توان به دوره نقاهت کوتاه‌تر، بهبودی سریع‌تر، کاهش چسبندگی داخلی شکم و عدم ایجاد اسکار (جای زخم) بزرگ روی شکم اشاره کرد.

هیستروسکوپی یک روش جراحی است که در آن از دوربین ظریف با قطر حدود ۵ میلی‌متر از طریق واژن وارد رحم می‌شود. با این روش، حفره رحم کاملاً قابل مشاهده است و پزشک می‌تواند مشکلاتی مانند فیبروم‌ها، چسبندگی‌ها و پولیپ‌ها را شناسایی و در صورت لزوم درمان کند.

این روش به دلیل استفاده از ابزارهای کوچک و بدون نیاز به برش‌های بزرگ، کم‌تهاجمی محسوب می‌شود و باعث کاهش درد، کوتاه‌تر شدن دوران نقاهت و دقت بالاتر در درمان مشکلات رحم می‌شود.

هیستروسکوپی برای مشاهده داخل رحم استفاده می‌شود، در حالی که لاپاراسکوپی برای مشاهده داخل شکم و لگن استفاده می‌شود.

PGD مخفف Preimplantation Genetic Diagnosis یا تشخیص ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی است. در این روش، پس از تشکیل جنین و رشد آن تا روز سوم، یک سلول از جنین برداشته شده و از نظر مشکلات ژنتیکی و کروموزومی بررسی می‌شود.

هدف این روش انتخاب جنین سالم و بدون نقص ژنتیکی برای انتقال به داخل رحم است. PGD به ویژه برای زوج‌هایی که دارای سابقه ناباروری، سقط‌های مکرر یا بیماری‌های ژنتیکی ارثی هستند، کاربرد دارد و می‌تواند احتمال یک بارداری سالم را افزایش دهد.

برای تعیین جنسیت مورد نظر به صورت صد درصد، نیاز به انجام PGD-IVF (تشخیص ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی با روش IVF) است. در این روش، پس از تشکیل جنین، یک سلول از جنین برداشته می‌شود و بررسی کروموزوم‌های جنسی انجام می‌شود تا جنسیت مورد نظر تعیین گردد. سپس جنین سالم با جنسیت انتخابی به داخل رحم منتقل می‌شود. این روش به دقت بالا و تکنولوژی پیشرفته نیاز دارد و می‌تواند به جنسیت دلخواه برسد.

مراقبت‌های دوران بارداری شامل مراقبت‌های پزشکی و مشاوره‌ای برای زنان در طول دوران بارداری است. این مراقبت‌ها شامل ویزیت‌های منظم پزشک، انجام آزمایش‌های غربالگری، آموزش تغذیه و ورزش مناسب و مشاوره روانشناسی است.

سقط مکرر به وقوع بیش از دو یا سه مورد سقط در زوجین اطلاق می‌شود و نیاز به بررسی دقیق دارد. شایع‌ترین علل سقط مکرر شامل اختلالات کروموزومی جنین، مشکلات شکلی رحم (مانند رحم دوشاخ یا وجود دیواره‌های داخلی در رحم)، مشکلات اسپرم مرد (از جمله غیرطبیعی بودن شکل اسپرم) و مشکلات ایمنی خانم هستند.

اقدامات تشخیصی شامل مشاوره ژنتیک زوجین در یک مرکز معتبر ژنتیک، انجام عکس رنگی رحم برای بررسی شکل رحم، بررسی اسپرم مرد در یک مرکز معتبر ناباروری و در صورت لزوم ویزیت آقا توسط متخصص اورولوژی با فوق تخصص ناباروری مردان است. در مرحله بعد، انجام بررسی‌های ایمونولوژیک خانم مورد نیاز می‌باشد.

موارد قابل درمان عبارتند از:

  • عمل‌های جراحی اصلاح شکل رحم
  • جراحی واریکوسل در آقایان که می‌تواند به بهبود شکل اسپرم کمک کند.
  • درمان‌های تعدیل‌کننده سیستم ایمنی در خانم‌ها به منظور جلوگیری از سقط‌های بعدی.

بهترین سن باروری در خانم‌ها بین ۲۵ تا ۳۵ سال است. بعد از ۳۵ سالگی، کیفیت و کمیت تخمک‌ها به تدریج کاهش می‌یابد و این کاهش شدت بیشتری بعد از ۴۰ سالگی پیدا می‌کند. متاسفانه بسیاری از خانم‌ها در سنین بالاتر از ۳۵ سال ازدواج می‌کنند یا تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، در حالی که در این سنین احتمال مشکلات باروری افزایش می‌یابد.

استفاده از تخمک اهدایی زمانی ضروری است که خانمی برای بارداری دچار یائسگی شده باشد، چه به‌صورت طبیعی و در سن معمول بالای ۵۰ سال و چه به‌صورت غیرطبیعی و زیر ۴۰ سال. در این شرایط، تنها روش ممکن برای بارداری، IVF با استفاده از تخمک یک خانم دیگر با سن کمتر و تخمک‌های سالم‌تر است. کودک متولد شده اگرچه در رحم مادری که تخمک اهدایی را دریافت کرده است رشد می‌کند، اما نیمی از خصوصیات ژنتیکی‌اش به پدر و نیمی دیگر به اهداکننده تخمک خواهد بود.

رحم اجاره‌ای زمانی استفاده می‌شود که مادر به دلایلی مانند بیماری‌های قلبی یا کلیوی، یا به دلیل مشکلات پزشکی دیگر، قادر به بارداری نیست. همچنین، در مواردی که رحم مادر به طور مادرزادی تشکیل نشده باشد یا به دلایل پزشکی نیاز به خارج کردن رحم وجود داشته باشد، از این روش استفاده می‌شود. در این حالت، تخمک مادر و اسپرم پدر به وسیله روش IVF ترکیب شده و جنین حاصل به رحم یک زن دیگر منتقل می‌شود. این زن جنین را ۹ ماه در رحم خود حمل کرده و پس از زایمان، نوزاد به پدر و مادر واقعی تحویل داده می‌شود.

پولیپ‌ها به ضخامت‌های غیرطبیعی در داخل حفره آندومتر گفته می‌شود که می‌توانند از اندازه‌های کوچک (کمتر از ۵ میلی‌متر) تا اندازه‌های بزرگ‌تر (۳ تا ۴ سانتی‌متر) برسند. علائم آن‌ها معمولاً شامل خونریزی‌های شدید رحم، لک‌بینی طولانی قبل و بعد از قاعدگی و خونریزی حین یا بعد از نزدیکی جنسی است. پولیپ‌ها بیشتر خوش‌خیم هستند، اما اگر اندازه آن‌ها بیشتر از ۲ سانتی‌متر باشد، بهتر است برداشته شوند. پولیپ‌های کوچک‌تر از ۲ سانت معمولاً با دارو درمان می‌شوند، اما پولیپ‌های بزرگ‌تر از ۲ سانت باید از طریق هیستروسکوپی برداشته شوند.

هر نوع افزایش شدت خونریزی قاعدگی همراه با دفع لخته یا طولانی شدن مدت آن به بیش از ۸ روز در خانم‌های بالای ۴۵ سال، و همچنین هرگونه خونریزی رحمی یا لک‌بینی در خانمی که یائسه شده است، نیاز به بررسی و نمونه‌برداری از رحم برای ارسال به پاتولوژی دارد. این نوع خونریزی‌ها ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری باشند که نیاز به درمان دارند.

کیست‌های تخمدان ساده یا عملکردی که به دلیل رشد فولیکول‌های تخمدان ایجاد می‌شوند و اندازه آن‌ها کمتر از ۵ سانتیمتر است، معمولاً خوش‌خیم هستند و اکثراً در طی یک ماه برطرف می‌شوند. در صورت لزوم، با مصرف یک یا دو دوره قرص ضد بارداری نیز قابل درمان هستند. اما کیست‌های تخمدان با اندازه بالای ۵ سانتیمتر که در سونوگرافی نشان‌دهنده ساختار توپر، جدار ضخیم یا دیواره‌دار هستند، باید بررسی و پیگیری شوند. این کیست‌ها معمولاً نیاز به عمل جراحی برای خارج کردن و بررسی پاتولوژی دارند.

پاسخ به سوالات شما

اگر پاسخ سوالات خود را از لیست بالا دریافت نکردید، سوال خود را اینجا برای ما بنویسید